Seksuell trakassering, diskriminering og maktmisbruk strir mot FolkOrg sine verdiar. FolkOrg er ein open organisasjon der deltaking på tvers av mellom anna kjønn, generasjonar og ulike identitetar er noko ein ser på som verdifullt, og som er viktig å ta vare på. Alle lag og medlemmer i FolkOrg bør derfor jobba for å etablera trygge miljø og ein trygg atmosfære for både barn, unge og vaksne. Me skal alle respektera  det personlege rommet til andre og ikkje overskrida grensene for akseptabel åtferd. 

Risikofaktorar

I arbeidet med å førebyggja seksuell trakassering, diskriminering og maktmisbruk er det viktig å skapa forståing for ulike risikofaktorar som finst i miljøet vårt. Døme på det kan vera aktivitetar på tvers av generasjonar, relasjonar med ulike maktforhold, alkohol, en-til-en-undervisning med meir. FolkOrg har gjort ei eiga kartlegging av risikofaktorar i miljøet vårt som du kan lesa her: Risikokartlegging

Begreper

Diskriminering: Usakleg forskjellsbehandling knytt til kjønn, kjønnsuttrykk, kjønnsidentitet, seksuell orientering, etnisitet, funksjonsevne, religion og livssyn, alder, omsorgsoppgåver, eller andre vesentlege forhold ved ein person. Diskriminering kjem i mange former og inkluderer handlingar, ytringar eller unnlatingar. 

Seksuell trakassering: Uønskt seksuell merksemd som har som formål og verknad å vera krenkjande, skremmande, fiendtleg, nedverdigande, audmjukande eller plagsam. Det blir lagt vekt på opplevinga til den utsette, og det blir ikkje stilt krav om at den som trakasserer gjer det med overlegg. Seksuell trakassering kan gå føre seg fysisk, ikkje-fysisk, verbalt og digitalt, og kan vera alt frå seksuelt ladet stiring, grove vitsar og spørsmål, til seksuelle overgrep. 

Trakassering: Handlingar, unnlatingar eller ytringar som har som formål eller verknad å vera krenkjande, skremmande, fiendtlege, nedverdigande eller audmjukande. For å reknast som trakassering må det opplevast som urimeleg og uønskt av den som blir utsett for det. 

Retningsliner

For å redusera risikoen for overtramp og uønskt åtferd har FolkOrg utvikla retningslinjer som alle medlemmer er forventa å følgja. Retningslinjene gjeld for alle arrangement og møteplassar i regi av FolkOrg sentralt og i regi av lag, arrangørar og enkeltpersonar som er medlemmer i FolkOrg (vidare blir brukte FolkOrg som samlenemning).   

Formålet med retningslinjene er å verna alle i miljøet mot trakassering. Reglane er ikkje meinte for å regulera det som er ønskt frå begge partar og ikkje rammar andre i miljøet. 

  • Me behandlar alle med respekt, og avstår frå alle former for kommunikasjon, handling eller behandling som kan opplevast som krenkjande.
  • Me er klar over maktforhold og risikofaktorar for maktmisbruk. Me er kjende med kva som kan utgjera seksuell trakassering og diskriminering, og unngår å trakka over grensene til andre.
  • Me er klar over rolleforståing, makt og grenser når me omgåst andre. Den enkelte må utvisa varsemd for ikkje å misbruka den makta og respekten ein rår over. Til dømes ved å utnytta sin posisjon for å oppnå seksuelle forhold som ikkje er basert på gjensidig ønske eller forståing.
  • Me viser respekt for andre medlemmer, utøvarars, kursdeltakarar og leiarars/privatlivet til instruktøren.
  • Me er klar over korleis spøk, humor og komplimentar kan oppfattast ulikt og er varsame med å bruka kallenamn på andre, og med å kommentera utsjånaden til andre.
  • Gruppebaserte skjellsord skal ikkje brukast.
  • Me unngår å tilleggja folk eigenskapar på grunn av kjønn, kjønnsuttrykk, seksuell orientering, funksjonsevne, hudfarge, alder, kulturell og religiøs tilhøyrsel.
  • Me har eit medvite forhold til inntak av alkohol, særleg i settingar der barn og unge er til stades.
  • Ein skal gripa inn og varsla dersom ein opplever brot på desse retningslinjene.
  • Apparatet omkring verksemda (instruktørar, leiarar, tillitsvalde, styremedlemmer, foreldre mfl.) har hovudansvar for at retningslinjene blir gjorde kjent og blir overhaldne i all aktivitet i FolkOrg sine lag, kurs, festivalar, og andre arrangement.

I tillegg kjem desse retningslinene i samband med opplæring, kurs og arrangement som rettar seg mot barn og unge: 

  • Instruktørar/leiarar skal visa fram politiattest. Det er leiar/oppdragsgivar som melder inn behovet om politiattest via følgjande nettside: https://www.politiet.no/tjenester/politiattest/
  • Bruk av rusmiddel blant leiarar/instruktørar eller deltakarar er forbodne.

Kva gjer ein når seksuell trakassering, diskriminering og/eller maktmisbruk finst

Vidare følgjer retningslinjer for den som blir utsett for seksuell trakassering, diskriminering og/eller maktmisbruk, for den som mistenkjer at andre blir utsette for dette og for lag, arrangørar og festivalar som får varsel om seksuell trakassering, diskriminering og/eller maktmisbruk.

Den som blir utsett for seksuell trakassering, diskriminering og/eller maktmisbruk:

  • Ta kontakt / søk hjelp hos ein du stoler på.
  • Kontakt leiinga i festivalen, arrangementet, det lokalet spel- og danselaget, områdelaget eller FolkOrg sentralt. Her kan du lesa om varslingsrutinane til FolkOrg.
  • Kontakt politiet om du har vorte utsett for eit lovbrot eller er usikker på om du har vorte utsett for eit lovbrot.
  • Her er ulike rådgivingstelefonar og ressurstelefonar ein kan kontakta:

 

Den som har mistanke om seksuell trakassering, diskriminering og/eller maktmisbruk:

Dersom nokon i har mistanke om diskriminering, seksuell trakassering eller seksuelle overgrep og annan maktmisbruk, bør ein varsla om dette, anten ein er leiar/instruktør, forelder, styremedlem, sit i foreldregruppe, er medlem i laget eller arrangerings-/festivalkomité, eller er publikum eller besøkjande. For unge deltakarar er det ofte lettare å snakka med ein annan person enn sjølv direkte å konfrontera den som har ei åtferd som opplevast som trakassering. Mistanken bør fremjast for leiinga eller styret for det aktuelle arrangementet, eller ein kan varsla FolkOrg sentralt. Det er leiinga (eventuelt FolkOrg sentralt) oppgåva si å undersøkja forholdet og kontakta politiet ved mistanke om straffbare forhold. Ver merksam på at du i nokre tilfelle har avverjingsplikt, les meir om avverjingsplikta her: https://plikt.no/ 

Lurer du på kva eit varsel er og korleis du kan gå fram? Les meir her:  Varslingsrutinar i FolkOrg

 

Retningslinjer for lag, arrangørar og festivalar som er medlemmer i FolkOrg. Framgangsmåte ved varsel om seksuell trakassering, diskriminering og/eller maktmisbruk:

  • Den som oppdagar eller mistenkjer at nokon blir utsette for seksuelle overgrep eller seksuell trakassering og diskriminering er oppmoda til å varsla leiinga eller styret for det aktuelle arrangementet/laga. Ein kan også varsla FolkOrg sentralt. Det er leiinga (eventuelt FolkOrg sentralt) oppgåva si å undersøkja forholdet og kontakta politiet ved mistanke om straffbare forhold. Dersom det ikkje er snakk om brot på straffelova, men brot på likestillings- og diskrimineringslova eller brot på FolkOrgs retningslinjer skal leiinga vurdera å setja i verk anna oppfølging, t.d. oppseiing, fråtaking av oppgåver, avgrensa deltaking eller utestenging frå aktivitetar. Avgjerda kan ha store konsekvensar for både den mistenkte og offeret. Derfor er det naturleg at ho treffest av leiinga som har det formelle ansvaret for laget, arrangementet eller festivalen.
  • Som leiing har ein plikt til å undersøkja alle varsel ved å snakka med dei det gjeld. Er du usikker på korleis du skal gå fram, kan du søkja råd hos jurist i rådgivingstelefonen til Balansekunst (tlf. 940 87 929). Dersom mistanken viser seg vera ugrunna skal ein ikkje gjera ytterlegare i saka, men ein kan gjerne jobba for å hindra eventuell sladder og ryktedanning.
  • Dersom leiinga finn mistanken om seksuell trakassering og diskriminering grunngitt
  • I desse tilfella må leiinga agera. Kva prosedyre eller framgangsmåte som blir vald bør avhenga av karakteren i saka. Leiinga bør uansett halda separate møte med begge partar. Avhengig av utfallet av samtalane, må leiinga vurdera om ho skal setja i verk eventuelle reaksjonar mot vedkommande, til dømes oppseiing, fråtaking av oppgåver, avgrensa deltaking eller utestenging frå aktivitetar. Leiinga burde i tillegg gjera fleire tiltak internt i laget/festivalen for å førebyggja og hinder at liknande hendingar blir gjentekne.B) Dersom leiinga finn mistanken om seksuelle overgrep grunngav
  • I desse tilfella høyrer ikkje saka lenger heime hos leiinga og bør meldast til politiet. Dersom mistanken gjeld overgrep mot mindreårige skal dei føresette straks informerast. Det er politiet som gjennom avhøyr og undersøkingar vurderer saka. Forsøk å hindra sladdar og ryktedanning då det kan skada saka. Leiinga i det aktuelle laget, arrangementet eller festivalen skal ikkje sjølv opptre som etterforskarar. Det kan likevel vera viktig å følgja opp slike saker internt, også under ei eventuell rettssak, for å ta vare på andre medlemmer i miljøet/laga/festivalen. Leiinga burde i tillegg gjera fleire tiltak internt i miljøet/laget/festivalen for å førebyggja og hinder at liknande hendingar blir gjentekne. 
  • Leiinga må sørgja for at teieplikta blir overhalden for alle partar i saka og i forhold til moglege sanksjonar.
  • FolkOrg sentralt har ei rådgivande rolle der dei skal hjelpa det lokale styret eller festivalleiinga slik at oppfølginga av saka går føre seg i tråd med FolkOrg sine eigne retningslinjer og norsk lov. I tilfelle der varselet er sendt direkte til FolkOrg sentralt, blir følgt FolkOrg sine rutinar for handtering av varsel. Desse kan du lesa her: Varslingsrutinar i FolkOrg